Inleiding
De huisvestingsmarkt zit in crisis, een grote structurele crisis. We kunnen niet langer machteloos blijven toekijken. Het is echter gemakkelijk om verandering te eisen zonder zelf mee te denken. Er is nood aan een echt woonplan met een concrete timing, duidelijke budgetten en transparante verantwoordelijken. Daarom slaan we met burgers, héél veel middenveldorganisaties en experts inzake woonbeleid de handen in elkaar om concrete vragen en eisen te formuleren.
Onze eisen zijn gebaseerd op ervaringen uit de praktijk en op onderzoek. Enkel als politici van het basisrecht op betaalbaar wonen en opvang een topprioriteit durven maken, kunnen we onze woonvoorstellen realiseren. We vragen aan alle beleidsniveaus om de eisen te behartigen en elkaar te ondersteunen zodat deze voorstellen in betaalbaar wonen voor iedereen kunnen worden omgezet.
Lees hieronder de 30 voorstellen. Ze zijn gerangschikt per thema en per beleidsniveau.
AANBODSVERRUIMING
Gentse en Vlaamse overheid
- De Stad Gent en Vlaanderen stoppen de uitverkoop van publieke gronden en patrimonium. Ze
gebruiken deze eigendommen voor sociale huisvestingsprojecten. - Gent en Vlaanderen leggen bij nieuwe ontwikkelingsprojecten van meer dan 50 units minstens 20%
sociale huurwoningen en 20% budgethuurwoningen op, analoog aan de vroegere sociale last. - Vlaanderen en Gent verhogen jaarlijks het aantal sociale en (SVK-)woningen met minimum 2%.
Gentse overheid
- De Stad Gent reserveert jaarlijks 1 hectare grond of minimum 10 % van publieke gronden voor betaalbare, kwalitatieve formules van groepswoningbouw, samenhuizen, cohousen en co-wonen, gericht op zowel eigenaars als huurders.
- Stad Gent zet op een structurele manier, proactief en beleidsmatig in op woonmogelijkheden binnen tijdelijke invullingen.
- De Stad Gent maakt experimenteel en proactief werk van ‘huisdelen’, waarbij het vervangingsinkomens niet langer afgestraft wordt met een verlaagd inkomen.
- De Stad Gent draagt ‘moeilijk renoveerbaar publiek patrimonium’ over aan initiatieven met een sociaal oogpunt die betaalbare kwalitatieve woningen produceren.
- Gent kiest resoluut voor de ondersteuning van kleinschalige en Housing first projecten voor dak- en thuislozen.
Vlaamse overheid
- Vlaanderen schaft het plafond af van 15% sociale woningen per gemeente en sanctioneert gemeenten die hun bindend sociaal objectief niet halen.
- Vlaanderen past de financiering van de renovatie van sociale woningen aan zodat verkoop van patrimonium maximaal wordt vermeden.
- Vlaanderen heeft meer oog voor ‘woonnood’ en ‘sociale nood’ als toegangscriteria binnen het sociaal woonbeleid, in plaats van “lokale binding”.
Federale overheid
- België bouwt het verlenen van fiscale voordelen bij het verwerven vanaf een tweede eigendom volledig af.
- De federale overheid straft niet langer mensen met een vervangingsinkomen, die werk maken van huisdelen, financieel met verlaagd inkomen.
BETAALBARE PRIVATE WONINGEN
Vlaamse overheid
- Vlaanderen past in afwachting van de toename van de voorraad sociale huurwoningen de Vlaamse huursubsidie of huurpremie sneller, breder en automatisch toe. Concreet betekent dit een premie na 1 jaar wachten voor een hogere plafondhuurprijs en tegen minder strenge kwaliteitscriteria.
WOONKWALITEIT
Gentse overheid
- Stad Gent verplicht bij elke nieuwe verhuring een conformiteitsattest. De Stad zorgt voor de nodige ondersteuning en coaching voor (particuliere) verhuurders.
Vlaamse overheid
- Vlaanderen werk maakt van een ernstig anti-discriminatiebeleid op de private huurmarkt.
- Vlaanderen ondersteunt een kwalitatieve private huurmarkt door middel van premies, ontzorging, voorfinanciering, …, mits koppeling aan een betaalbare huurprijs en voldoende woonzekerheid voor de bewoner.
- Vlaanderen ontzorgt bewoners en verhuurders en investeert versneld in wijkgebonden energiebesparende woningrenovatie.
TOEGANKELIJKHEID
Gentse en Vlaamse overheid
- Zolang het zoeken naar een woning problematisch verloopt door het tekort aan aanbod en de discriminatie op de huurmarkt, zet Stad Gent in op initiatieven in diverse sectoren waarbij mensen samen met personen/gezinnen op zoek gaan naar een woning. Vlaanderen faciliteert hierbij. Een deel van de woonzoekondersteuning kan gebeuren door vrijwilligers. Die vrijwilligersinitiatieven dienen echter terdege ondersteund te worden. Ook niet alle ondersteuning kan door vrijwilligers worden opgenomen.
- De Stad Gent zet in op de preventie van uithuiszetting op de private huurmarkt.
Gentse overheid
- De nieuwe Gentse sociale woonmaatschappij investeert in kwaliteitsvolle woonbegeleiding op maat van de sociale huurder.
Vlaamse overheid
- Inzet van diverse vormen van betaalbare, kwaliteitsvolle huisvesting en naadloze begeleiding op maat (=Housing Led) voor jongeren in transitie naar volwassenheid waarbij ze bij het verlaten van de instelling of thuisomgeving op jonge leeftijd autonoom moeten gaan wonen.
RECHT OP MENSWAARDIGE OPVANG
Gentse, Vlaamse en federale overheid
- Vervang opvang door in te zetten duurzame huisvesting naar Fins, Deens, Portugees model.
- Tijdelijke opvang blijft echter noodzakelijk zolang er onvoldoende duurzame woningen zijn.
Gentse overheid
- Stad Gent maakt van de strijd tegen dakloosheid een prioriteit (Gent telde in 2021 al meer dan 1870 daklozen, waarvan 400 kinderen en 250 jongvolwassenen). Dit aantal ligt in 2022 alweer een stuk hoger. Het Housing First Plan is mooi, maar komt onvoldoende tegemoet aan de huidige noden van mensen in dakloosheid.
- Er moet voldoende differentiatie zijn binnen tijdelijke opvangsystemen zodat aan de noden van mensen met een verschillend kwetsbaar profiel voldaan wordt.
- Stad Gent zet meer in op verblijfsmogelijkheden in tijdelijke invullingen (vb. leegstand).
Federale overheid
- Vluchtelingen die aan het wachten zijn op officiële verblijfsdocumenten moeten een heel lange procedure doorlopen. Het besluit van 2004 zegt dat ze tijdens die procedure recht hebben op opvang en dat ze goed begeleid worden. Maar in de praktijk is dat niet zo. Daardoor komt het dat héél veel vluchtelingen (ook kinderen) dakloos zijn. We vragen dat dit stopt.
Vlaamse en federale overheid
- Vlaanderen steunt de steden financieel en zolang als nodig bij de opvang van mensen in dakloosheid.
- Mensen in dakloosheid betalen nu 29 euro per dag voor een plaats in opvang. We vragen om dit systeem te herbekijken voor minderjarige kinderen die hun ouders vergezellen. Binnen de bijzondere jeugdzorg neemt de overheid deze kosten op zich. Verder eisen we dat de dagprijs voor iedereen naar beneden kan zodat mensen, ondanks de noodzaak om te verblijven in opvang, nog voldoende middelen over hebben om structureel meer ontwikkelingskansen te hebben.